Rozwój medycyny sprawia, że większość chorób, jakie trapią współczesne społeczeństwa leczy się środkami farmakologicznymi, i to leczy skutecznie. Organizmy z prawidłowo ukształtowanym systemem immunologicznym zwykle reagują na podawane dawki leków, chociaż zdarza się, że leczenie wymaga wprowadzania zmian i kolejnych preparatów. Większość leków stosowanych w leczeniu jest bezpieczna dla pacjentów, bywają jednak takie, których skutki uboczne mogą pacjentowi mocno zaszkodzić.

Czym jest ototoksyczność leków? 

Leki ototoksyczne to grupa takich leków oraz wyrobów medycznych, które wywierają niepożądane czy wręcz toksyczne skutki, prowadzące do częściowego, przejściowego lub całkowitego i trwałego uszkodzenia narządów słuchu. Ototoksyczność może  zadziałać na każdym odcinku drogi słuchowej, ale najczęściej toksyczne działanie leków dotyka ślimaka.

Na skutek działania tego rodzaju leków u pacjenta występuje niedosłuch odbiorczy wysokoczęstotliwościowy, powstający w ślad za podaniem leków zarówno ogólnoustrojowych jak i miejscowych, skierowanych na narząd słuchu. W tym ostatnim przypadku niedosłuch występuje w odpowiedzi na kurację perforacji błony bębenkowej albo w trakcie drenażu wentylacyjnego.

Leki ototoksyczne uszkadzające słuch człowieka

Rynek leków i preparatów farmakologicznych obfituje w preparaty wywołujące niepożądane skutki uboczne w postaci niedosłuchu czy też utraty słuchu, są to m.in. leki działające ogólnoustrojowo:

  • aminoglikozydy: tobramycyna, gentamycyna, netylmycyna, amikacyna, neomycyna, streptomycyna
  • antybiotyki makrolidowe: laktobionian erytromycyny
  • diuretyki pętlowe: kwas etakrynowy, furosemid, bumetanid
  • leki cytostatyczne: oksaliplatyna, cisplatyna
  • niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz salicylany: ibuprofen, indometacyna, naproksen
  • leki przeciwmalaryczne: chinina, chlorochinina

Drugą grupę stanowią leki stosowane miejscowo, wśród nich:

  • leki antybakteryjne: chloramfenikol, chlorheksydyna, polimiksyna B i E, gentamycyna, neomycyna alkohol etylowy, glikol propylenowy

Jakie środki ostrożności należy wdrożyć w przypadku leków ototoksycznych?

Terapie antybiotykowe, również te z udziałem antybiotyków ototoksycznych ratują często życie. Dlatego, by chronić się przed ich niepożądanym działaniem należy zawsze stosować je z przepisu lekarza, nigdy samodzielnie. Należy zarówno przestrzegać dawki leki jak i częstości stosowania. Warto czytać też ulotki leków, tak wpisana jest zwykle informacja z jakimi innymi preparatami nie wolno łączyć danego antybiotyku i tej zasady należy się bezwarunkowo trzymać oraz informować lekarza o historii zażywania leków.

Na niedosłuch czy też utratę słuchu na skutek zażywania leków ototoksycznych najbardziej narażone są dzieci oraz osoby w podeszłym wieku. Dlatego w przypadku tych dwóch grup należy zachować szczególną staranność w wyborze leku i zasadach stosowania.

Słuch człowieka to jeden z najważniejszych zmysłów. Trzeba o niego dbać przez całe życie zwracając uwagę na higienę słuchu, ale też na czynniki obiektywne, niezależne od pacjenta, np. przepisywane przez lekarza rodzaje antybiotyków.