Odpowiednie gospodarowanie odpadami medycznymi to zagadnienie ważne dla zachowania bezpieczeństwa i eliminacji ryzyka zakażenia ludzi i środowiska niebezpiecznymi materiałami. Odpady medyczne podlegają różnym metodom utylizacji. Wśród nich można wyróżnić autklawowanie.

Czym jest autoklaw?

Autoklaw to urządzenie wykorzystujące parę o wysokiej temperaturze do niszczenia mikroorganizmów. Jest to sprzęt od lat używany do dezynfekcji przedmiotów wielorazowego użytku, jak narzędzia chirurgiczne czy strzykawki. Obecnie stosuje się go do unieszkodliwiania skażonych odpadów medycznych.

Do sterylizacji używa się dwóch rodzajów autoklawów – próżniowego i grawitacyjnego. W pierwszym z nich powietrze usuwane jest z komory przed wprowadzeniem do niego pary. W drugim zaś jest ono usuwane przez samą parę. Odpady medyczne umieszczane są w szczelnym, cylindrowym zbiorniku, do którego wpuszczana jest para wodna o temperaturze od 130°-190°C i ciśnieniu 100-500 kPa, w zależności od typu urządzenia oraz rodzaju odpadów. Cały proces trwa od 0,5 do 1,5 godziny. Urządzenie umożliwia regulowanie ciśnienia pary, a tym samym skuteczną walkę z patogenami. Po zakończeniu procesu przeprowadza się test bezpieczeństwa, kwalifikujący pozostały materiał jako zdatny lub nie do składowania na wysypisku śmieci. W dalszej kolejności utylizacja wygląda tak jak w przypadku innych odpadów komunalnych. Odpady po autoklawowaniu nie mogą być jednak mieszane z pozostałymi śmieciami na składowisku. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki należy składować je w specjalnie wydzielonych kwaterach.

Skuteczność i zastosowanie

Stosowanie autoklawu do dezynfekcji jest łatwe w obsłudze i kontroli oraz wykazuje wysoką skuteczność w unieszkodliwianiu patogenów. Zaletą tej metody jest brak konieczności rozdrobnienia materiału, ale wadą brak możliwości zdezynfekowania większych odpadów medycznych. Nie jest to również metoda odpowiednia dla każdego typu opadu. Nie zaleca się jej do unieszkodliwiania nisko radioaktywnych, rozpuszczalników organicznych i odczynników laboratoryjnych, odpadów po chemioterapii, farmakologicznych oraz patologicznych.

Do wad tego sposobu dezynfekcji zalicza się także powstawanie odorów i parowanie substancji chemicznych oraz wysokie zużycie energii (wymaga używania paliwa, np. gazu czy diesla). Autoklawowanie sprawia, że odpady są mokre i cechuje je negatywna wartość kaloryczna. Proces ten nie daje 100% gwarancji unieszkodliwienia odpadów. Sterylizacja tym sposobem niszczy zdecydowanie większość mikroorganizmów chorobotwórczych, jednak nie powoduje zniszczenia toksyn przez nie wyprodukowanych. Odpady po autoklawowaniu mogą więc stanowić zagrożenie toksykologiczne, mimo że nie stanowią już zagrożenia mikrobiologicznego. Dzieje się tak, ponieważ wyjałowiona tkanka obecna w zdezynfekowanych odpadach medycznych jest idealnym podłożem do rozwoju bakterii aerobowych i anerobowych.

Stosowanie autoklawowania jako metody unieszkodliwiania skażonych odpadów medycznych jest rozwiązaniem wysoce skutecznym, ale nieodpowiednim dla wszystkich wytwarzanych odpadów. Konieczne staje się częstsze i dokładniejsze badanie sterylizowanych materiałów, aby zagwarantować eliminację zagrożenia mikroorganizmami chorobotwórczymi i toksynami przez nie wytwarzanymi. Jest to proces bardziej przyjazny środowisku naturalnemu i tańszy niż spalanie w spalarniach odpadów ze względu na emitowanie w trakcie spalania do atmosfery oparów toksycznych substancji. Pomimo że przestarzałe i niespełniające norm spalarnie są likwidowane, udział alternatywnych metod unieszkodliwiania odpadów medycznych jest wciąż na zbyt niskim poziomie.

Inspirowane: ekoemka.com.pl –  unieszkodliwianie odpadów medycznych Warszawa